Της Ιουλίας Πιτσούλη
Αισιόδοξοι: ευεργέτες της ανθρωπότητας και μάγοι του πεπρωμένου τους.
Υπάρχουν μερικοί άνθρωποι γεννημένοι θεραπευτές όχι μόνο του σώματος αλλά και της ψυχικής διάθεσης των άλλων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι αισιόδοξοι. Ένα χαμόγελο μέχρι τα αυτιά , μια αξιοθαύμαστη επουλωτική ικανότητα στα ψυχικά τραύματα και μια βαθιά πίστη ότι αύριο όλα θα είναι καλύτερα. Ιδού μερικά από τα γιατρικά που βρίσκονται στο… κουτί πρώτων βοηθειών που έχουν πάντα μαζί τους τα μέλη αυτής της ευλογημένης συνομοταξίας. Σε πείσμα εκείνων που αντιμετωπίζουν καχύποπτα τη ζωή βλέποντας παντού την καταστροφή οι αισιόδοξοι ζουν για να προσφέρουν ελπίδα όχι μόνο στον εαυτό τους αλλά και σε όλους τους απελπισμένους. Τα ψυχικά τους αποθέματα είναι πραγματικά αξιοθαύμαστα. Με όποια εμπόδια κι αν έρθουν αντιμέτωποι , όσες μάχες κι αν χάσουν είναι στην πραγματικότητα αήττητοι. Επειδή δεν παραιτούνται, δεν πτοούνται και δεν πιστεύουν σε αδιέξοδες καταστάσεις. Με λίγα λόγια δεν το βάζουν κάτω. Στην πραγματικότητα η αισιοδοξία είναι ένα ταλέντο. Μερικοί το έχουν εκ γενετής. Το συνειδητοποίησα πριν από μερικά χρόνια σε μια παιδική χαρά. Τα παιδιά έπαιζαν , έτρεχαν, σκαρφάλωναν έκαναν κούνια και, μες στο παιχνίδι, μερικά έπεφταν κάτω. Τα πιο μικρά έβαζαν τα κλάματα. Φωτεινή εξαίρεση ένα κοριτσάκι. Θάταν δε θάταν τεσσάρων ετών. Έπεσε και το ποδαράκι του γδάρθηκε και μάτωσε. Με μάτια πλημμυρισμένα από δάκρυα –πονούσε φαίνεται- είχε σκύψει πάνω από το γόνατό της, το φυσούσε και του μιλούσε λέγοντας « Δεν είναι τίποτα. Θα περάσει. Θα περάσει». Ενήλικες και παιδιά είχαμε μαγευτεί με τη μικρούλα που προσηλωμένη στην «αυτοενθάρρυνσή» της δεν είχε αντιληφθεί ότι μας έδινε ένα υπέροχο παράδειγμα αισιοδοξίας. Αυτή είναι η υπηρεσία που προσφέρουν οι αισιόδοξοι: από το κρασί τους πίνουν πρώτα οι ίδιοι! Και ταυτόχρονα κερνούν γενναιόδωρα και τους άλλους.
Θέλετε να Έχετε Δίκιο ή να Είστε Ευτυχισμένοι;
Ο καθένας μας γεννιέται με την τάση να είναι αισιόδοξος ή απαισιόδοξος. Η στάση του περιβάλλοντός μας και οι εμπειρίες της ζωής , μπορούν βέβαια, να ενισχύουν αυτή την τάση ή και να την ανατρέψουν. Ωστόσο, ακόμα κι εκείνοι που δεν γεννήθηκαν με έκδηλο το ταλέντο της αισιοδοξίας μπορούν να το καλλιεργήσουν. Αρκεί να αλλάξουν τον τρόπο που ερμηνεύουν τη ζωή. Εκείνη η παλιά γνωστή ιστορία που θέλει τον απαισιόδοξο να βλέπει ένα ποτήρι μισοάδειο και τον αισιόδοξο να το βλέπει μισογεμάτο, αποδεικνύει πως πράγματι τα πάντα είναι ζήτημα ερμηνείας. Βέβαια, οι ίδιοι οι απαισιόδοξοι υπερηφανεύονται ότι είναι «απλώς ρεαλιστές» ,ωστόσο, τις περισσότερες φορές το μόνο που καταφέρνουν είναι να επαληθεύουν τις δυσοίωνες προσδοκίες τους. Αυτός είναι ένας μεγάλος ψυχολογικός κανόνας που ορίζει πως οι απολαβές μας είναι ανάλογες με την ποιότητα των σκέψεών μας. Τελικά, βρίσκουμε αυτό που αναζητάμε. Η μοντέρνα φυσική επιβεβαιώνει αυτή τη θέση αποδεικνύοντας πως η πραγματικότητα πραγματώνεται και με τη δική μας συμμετοχή. Στα μεγάλα κέντρα πυρηνικών ερευνών έχει αποδειχθεί πως ένα στοιχείο μπορεί να εμφανιστεί ως σωματίδιο ή ως κύμα ανάλογα με αυτό που ζητούν οι ερευνητές. Ο παρατηρητής επηρεάζει το παρατηρούμενο. Αυτό ισχύει και στο επίπεδο των στοιχειωδών σωματιδίων αλλά και στην ίδια τη ζωή μας. Αν οι απαισιόδοξοι περιμένουν το χειρότερο έχουν σοβαρές πιθανότητες να το έλξουν. Και τότε, περιχαρείς μέσα στη δυστυχία τους, κουνάνε με νόημα το κεφάλι λέγοντας «Τελικά είχα δίκιο. Τα πράγματα ήρθαν όντως στραβά. Όπως το είχα προβλέψει !»
Αν συνηθίζετε να λέτε κάτι αντίστοιχο τότε σταθείτε για μια στιγμή και σκεφτείτε :« θέλω να έχω δίκιο ή να είμαι ευτυχισμένη;» Αν θέλετε να είστε ευτυχισμένη ήρθε η ώρα να αλλάξετε τρόπο σκέψης και ερμηνείας της ζωής. Δίχως να το ξέρουμε υφαίνουμε μυστικά το σχέδιο του πεπρωμένου μας μέσα από τις αντιλήψεις και τα πιστεύω μας. Μολονότι το περιβάλλον και τα γονίδιά μας έχουν παίξει το ρόλο τους για το αν θα είναι γκρίζα ή ροζ τα γυαλιά που θα φοράμε κοιτώντας τη ζωή η αλήθεια είναι πως εφόσον το συνειδητοποιήσουμε μπορούμε να κάνουμε νέες επιλογές. Μπορούμε να πάψουμε να δίνουμε προσοχή σε όλες εκείνες τις γκρινιάρικες εσωτερικές φωνές που προσπαθούν να μας αποθαρρύνουν ψιθυρίζοντάς μας πόσο δύσκολα είναι τα πράγματα και πόσο αδύναμες να τα καταφέρουμε. Κάνοντας μια νέα επιλογή μπορούμε να στήσουμε αυτί σ’ εκείνη την όλο φλόγα και σιγουριά φωνή που μας ενθαρρύνει να προχωρήσουμε , βεβαιώνοντάς μας «μπορείς να τα καταφέρεις!».« Υπάρχουν μέσα μου κι άλλα χέρια. Τέσσερα, έξι. Θα γίνει οπωσδήποτε. Θα τα καταφέρω. Θα μπορέσω!» γράφει με βεβαιότητα ο Νικηφόρος Βρεττάκος.
Η Μπαταρία του Ψυχισμού μας
Η αισιοδοξία μοιάζει με μπαταρία. Εμπεριέχει την αναγκαία ενέργεια για τη δράση ή την υπομονή που απαιτούν οι στόχοι μας. Βλέπετε η ενέργεια είναι αναγκαία όχι μόνο όταν κυνηγάμε ένα στόχο αλλά και όταν βρισκόμαστε σε κατάσταση αναμονής περιμένοντας να ωριμάσουν οι συνθήκες. Είναι σαν να βρισκόμαστε σε στάση αλλά με αναμμένη τη μηχανή. Αντίθετα, η απαισιοδοξία κλείνει την παροχή ενέργειας. Οι επιθυμίες μας είναι πανίσχυρη αλλά ακίνητη ενέργεια. Η αισιοδοξία και ενθουσιασμός είναι ενέργεια σε κίνηση. Οι ηγέτες που έχουν πάντα λαμπρές ιδέες και ικανότητα να εμπνέουν υψηλές σκέψεις και πράξεις στους άλλους , στην πραγματικότητα τους μεταδίδουν τον ενθουσιασμό και την αισιοδοξία τους. Φαντάζεστε ότι ο Μέγας Αλέξανδρος θα ξεκινούσε ποτέ από τη Μακεδονία αν ήταν απαισιόδοξος; Οι μεγάλοι εξερευνητές , οι επιστήμονες και οι εφευρέτες που άλλαξαν τη ζωή μας δεν θα μπορούσαν να κατάφερναν τίποτα , παρά τα προσόντα τους, αν δεν πίστευαν στο όραμά τους. Η αισιοδοξία και η πίστη πυροδοτούν τον ενθουσιασμό κι αυτός με τη σειρά του μπορεί να γίνει μια ορμητική φωτιά που θα σαρώσει κάθε αντίσταση στο πέρασμά της. Όταν κάποιος είναι συνεπαρμένος από αυτό που κάνει δεν έχει καιρό να σκεφτεί την αποτυχία. Οι χαρισματικοί και κοινωνικά περιζήτητοι άνθρωποι είναι πάντα ενθουσιώδεις. Η θέρμη και η αισιοδοξία που αποπνέουν ασκούν ακατανίκητη γοητεία σε όλους τους υπόλοιπους που είτε αναγκάζονται να τους ακολουθήσουν είτε παραμερίζουν στο πέρασμά τους. Ίσως δεν το έχετε συνειδητοποιήσει αλλά, εκτός όλων των άλλων, η αισιοδοξία είναι , επίσης, άκρως ερωτική. Επειδή συμμαχεί με τη ζωή , τη χαρά και την καλή διάθεση. Είναι ενστικτώδης και αυθόρμητη η έλξη που νιώθουμε όλοι προς τους χαρούμενους ανθρώπους. Εκείνους που αποπνέουν τόλμη , χαρά της ζωής και σιγουριά για το αύριο. Γι αυτό και στο ερωτικό παιχνίδι πάντα προηγούνται. Επειδή οι αισιόδοξοι διαθέτουν αυτοπεποίθηση. Κι επειδή τολμούν εκεί όπου άλλοι ούτε θα διανοούντο ποτέ να δοκιμάσουν.΄Ετσι, οι απαισιόδοξοι, όσα προσόντα κι αν έχουν, μένουν πάντα πίσω επειδή δεν πιστεύουν ούτε οι ίδιοι στον εαυτό τους. Ακόμα κι αν ο έρωτας των ονείρων τους τύχει να τους συναντήσει και να τους ρίξει ένα βλέμμα γεμάτο νόημα αυτοί θα κοιτάξουν πίσω από τον ώμο τους σίγουροι πως προορίζεται για κάποιον άλλο.
Επιτέλους Καλά Νέα
Η αλήθεια είναι πως υπήρξαν εποχές που ο πεσιμισμός ήταν …της μόδας. Ο τύπος του απαισιόδοξου, που είχε ένα ύφος βαρύ και μια στάση μπλαζέ κακοκεφιάς είχε αποκτήσει κι ένα είδος αίγλης. Θεωρείτο «σοβαρός», εγκεφαλικός. Στη γραμμή σκέψης του Καρυωτάκη αρκετοί μελαγχολικοί διανοούμενοι έβλεπαν παντού τα αδιέξοδα της καθημερινότητας, τη μοναξιά και την παρακμή. Όχι ότι αυτά τα στοιχεία λείπουν από τη ζωή μας. Ωστόσο όταν επιλέγει να εστιαστεί κάποιος σ’ αυτά τότε τα αναδεικνύει σε κυρίαρχη πραγματικότητα. Ευτυχώς, αυτή η εποχή παρέρχεται . Τα αισιόδοξα ,θετικά πρότυπα κερδίζουν έδαφος. Η ίδια η επιστήμη της ψυχολογίας που μέχρι πρότινος ήταν προσηλωμένη στο πρόβλημα και στην ατέλεια στρέφεται τώρα προς τις θετικές πλευρές του ψυχισμού. Το νέο αυτό ψυχολογικό κίνημα που αναπτύσσεται ραγδαία στις ΗΠΑ αντί να ασχολείται με τη νεύρωση ή τις ψυχολογικές δυσλειτουργίες ενδιαφέρεται για τις αρετές, τα ταλέντα και τις δεξιότητες των ανθρώπων ενθαρρύνοντάς τους να τα εκφράσουν όσο το δυνατόν περισσότερο. « Σήμερα, έχουμε την πολυτέλεια να επεκτείνουμε το πεδίο μελέτης του ανθρώπινου νου έτσι ώστε να περιλαμβάνει όχι μόνο την ασθένειά του αλλά και τις αρετές του» λέει χαρακτηριστικά ο Μάρτιν Σέλινγκμαν πρώην Πρόεδρος της Αμερικανικής Ψυχολογικής Εταιρίας. Καθώς η προσοχή των ειδικών στρέφεται προς τις φωτεινές πλευρές της συμπεριφοράς , της σκέψης και του ψυχισμού μας νέα και ενδιαφέροντα στοιχεία έρχονται στο φως αποδεικνύοντας την άμεση θετική σχέση της αισιοδοξίας με την καλή υγεία αλλά και την ευημερία γενικότερα. Ο Κρις Πέτερσον καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Μίτσιγκαν διαπίστωσε πως οι αισιόδοξοι στην πλειοψηφία τους δεν είναι καπνιστές, προσέχουν τη διατροφή τους και γενικά έχουν καλύτερη υγεία από τους απαισιόδοξους. Προφανώς η ζωή είναι γενναιόδωρη με εκείνους που είναι επίσης γενναιόδωροι μαζί της και την εμπιστεύονται. Στην ουσία, βέβαια, είναι η ίδια η δική τους εσωτερική δύναμη που τους βοηθά να συνέρχονται ταχύτερα από τις όποιες αναποδιές και να κάνουν υγιέστερες επιλογές.
Το Γέλιο που Γιατρεύει
Είναι γνωστό εδώ και δεκαετίες ότι το στρες , τα δυσάρεστα συναισθήματα και οι απαισιόδοξες σκέψεις όχι μόνο καταβάλουν τον ψυχισμό αλλά επίσης εξασθενούν το ανοσοποιητικό σύστημα. Νέες έρευνες στρέφονται τώρα στη μελέτη της αισιοδοξίας και της σχέσης της με την αντίσταση στις ασθένειες. Σε μια σχετική μελέτη, που έγινε πριν δυο χρόνια από το Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν, οι συμμετέχοντες στο σχετικό πείραμα ειδοποιήθηκαν ότι θα έπρεπε να δώσουν μια μικρή ομιλία μπροστά σε ένα πολυπληθές κοινό. Όλοι τους μπήκαν σε κατάσταση στρες. Ο καρδιακός παλμός και η αναπνοή τους επιταχύνθηκαν. Τότε οι ερευνητές χώρισαν την ομάδα στα δύο. Οι μισοί συμμετέχοντες στο πείραμα παρακολούθησαν για λίγα λεπτά ένα βίντεο όπου ένα κουταβάκι έπαιζε σε μια ήρεμη ακτή με φόντο τα ήσυχα , αλλεπάλληλα κύματα του ωκεανού. Οι άλλοι μισοί παρακολούθησαν ένα βίντεο όπου απλώς εμφανίζονταν διάφορα ουδέτερα γεωμετρικά σχήματα. Όπως αποδείχθηκε ο καρδιακός και αναπνευστικός ρυθμός εκείνων που παρακολούθησαν το βίντεο με το κουταβάκι και τα κύματα αποκαταστάθηκε στο φυσιολογικό. Δεν συνέβη το ίδιο ,όμως, και με τους υπόλοιπους που παρακολούθησαν το ουδέτερο βίντεο. « Το να μετατοπιστεί η προσοχή από κάτι αγχογόνο σε κάτι ουδέτερο δεν αρκεί» παρατήρησαν οι ερευνητές. «Το κλειδί βρίσκεται στη μετατόπιση της προσοχής προς κάτι θετικό , χαρούμενο και αισιόδοξο. Τότε ο νους ηρεμεί πραγματικά και οι σωματικές λειτουργίες επανέρχονται στο φυσιολογικό». Προς αυτή την κατεύθυνση κινείται και το ερευνητικό πρόγραμμα που χρηματοδοτείται από το αμερικανικό κανάλι «Κόμεντι Σέντραλ» που προβάλει μόνο κωμωδίες και ευχάριστες , αισιόδοξες ταινίες. Στόχος της σχετικής μελέτης ήταν να διερευνήσει το ρόλο του χιούμορ και της αισιοδοξίας στη μείωση του πόνου και στη θεραπεία ασθενειών όπως ο καρκίνος, το AIDS και άλλες που σχετίζονται με την κατάπτωση του ανοσοποιητικού συστήματος. Σε πρώτη φάση μια ομάδα υγιών παιδιών παρακολούθησαν κινούμενα σχέδια και αστείες ταινίες ενώ καταγραφόταν λεπτό προς λεπτό ο καρδιακός τους ρυθμός, η πίεση του αίματός τους, τα επίπεδα των ορμονών που σχετίζονται με το στρες και διάφορες άλλες βιολογικές παράμετροι. Το συμπέρασμα που προέκυψε ήταν ότι το γέλιο και η αισιοδοξία που ένιωθαν τα παιδιά ανιχνεύτηκε αμέσως από τη κατάσταση των οργανικών τους λειτουργικών. Η δεύτερη φάση της σχετικής μελέτης αφορά παιδιά που πάσχουν από σοβαρές ασθένειες και τα οποία εντάχθηκαν σε ένα «πρόγραμμα γέλιου» παρακολουθώντας σχετικές ταινίες. Ενώ η μελέτη δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί , τα πρώτα αποτελέσματα ήδη δείχνουν την αισθητή βελτίωση της υγείας αυτών των παιδιών και κατά συνέπεια την άμεση σχέση της χαράς , του γέλιου και της αισιοδοξίας με την άμυνα του οργανισμού μας. Οι νευροανοσολόγοι υποστηρίζουν πως τα ευχάριστα συναισθήματα και το γέλιο αυξάνουν την παραγωγή ενδορφινών οι οποίες με τη σειρά τους ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα. Τελικά , ο ισχυρισμός που λέει ότι κάποιος μπορεί να αρρωστήσει από τη λύπη του , έχει και την αντιστροφή του: μπορεί επίσης να θεραπευτεί από τη χαρά του. Όπως φαίνεται ,λοιπόν, η αισιοδοξία όχι μόνο ομορφαίνει τη ζωή μας αλλά και τη μακραίνει.
ΤΟΝΩΤΙΚΑ ΤΗΣ ΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑΣ
- Γράψτε έναν αναλυτικό κατάλογο με τα ταλέντα και τις δεξιότητές σας. Συμπεριλάβετε τα πάντα ακόμα και πράγματα που δεν φαίνονται εκ πρώτης όψεως ως «ταλέντα» όπως λ.χ. το ότι είστε καλή οικοδέσποινα , ότι μπορείτε να ηρεμείτε τους άλλους ή ακόμα ότι μπορείτε να προβλέψετε με αρκετή ευστοχία τις αλλαγές του καιρού. Στην πραγματικότητα αν κάνετε συστηματικά αυτή την καταγραφή θα εκπλαγείτε με το πλήθος των ικανοτήτων σας. Διαβάζετε καθημερινά αυτόν τον κατάλογο , εμπλουτίστε τον με όσες νέες διαπιστώσεις κάνετε μέρα τη μέρα και συνειδητοποιήστε ότι σας αφορά!
- Όποτε συλλαμβάνετε τον εαυτό σας να κυριεύεται από απαισιοδοξία σταματήστε αμέσως τις αρνητικές σκέψεις και για δέκα λεπτά τουλάχιστον στρέψτε το νου σας σε θετικές , αισιόδοξες εικόνες και σκέψεις. Ξαναδιαβάστε, επίσης, τον κατάλογο με τις δεξιότητές σας.
- Τολμήστε! Αν υπάρχει κάτι που θα θέλατε να κάνετε, αλλά διστάζετε, ενθαρρύνετε τον εαυτό σας να το κάνει. Οι αισιόδοξοι άνθρωποι είναι θαρραλέοι και τολμηροί. Έχουν μάθει ότι ακόμα και οι αποτυχίες είναι τελικά προς όφελος τους. Ή όπως συνηθίζουν να λένε « ό,τι δεν μας σκοτώνει μας κάνει πιο δυνατούς»
- Επειδή με τον έναν ή τον άλλο τρόπο ο καθένας μας παίρνει ό,τι δίνει, δείξτε εμπιστοσύνη και γενναιοδωρία προς τους άλλους και προς τη ζωή. Θα λάβετε σίγουρη ανταπόδοση.