Της Ιουλίας Πιτσούλη
ΚΑΤΟΙΚΟΙ ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΤΟΥ ΜΟΡΦΕΑ
Από την εποχή του Πλάτωνα ως σήμερα πολλοί σημαντικοί άνθρωποι του πνεύματος επιμένουν πως όλοι βρισκόμαστε σε κατάσταση ύπνωσης. Υπάρχουν, μάλιστα, 4 βασικά επιχειρήματα που στηρίζουν αυτή την άποψη.
Όταν ακούτε τη λέξη «ύπνωση» τι σας έρχεται στο νου; Κάποια σόου υπνωτιστών που ασκούν τις δυνάμεις τους πάνω σε άτομα βάζοντάς τα να κάνουν διάφορα πράγματα που δεν θυμούνται μετά; Ή μήπως σκέπτεστε κάποιες ψυχολογικές συνεδρίες όπου οι ασθενείς ανακαλούν από τα βάθη της μνήμης τους τραυματικές εμπειρίες που είχαν ξεχάσει; Ή μήπως πάλι σκέπτεστε αναδρομές ζωής; Η αλήθεια είναι πως ο υπνωτισμός εφαρμόζεται σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, ωστόσο, υπάρχει ένας ακόμα τομέας του που σίγουρα δεν έχετε σκεφτεί: η κατάσταση ύπνωσης στην οποία βρισκόμαστε όλοι δίχως καν να το γνωρίζουμε. Μην ξαφνιάζεστε. Δεν πρόκειται για μια καινούργια ιδέα αλλά για μια διαπίστωση που είχε ήδη κάνει ο Πλάτων. Περιγράφοντας το μύθο της περίφημης «σπηλιάς» αλλά και σε πολλά άλλα σημεία των συγγραμμάτων του έδινε γλαφυρές εικόνες για την πλειοψηφία των ανθρώπων που αν και νομίζουν ότι είναι ξύπνιοι, στην ουσία είναι υπνωτισμένοι και βυθισμένοι ο καθένας στο δικό του κόσμο. «Είμαστε ξύπνιοι τώρα που δρούμε και μιλάμε ή μήπως βρισκόμαστε στη μέση ενός ονείρου, γιατί κι όταν ονειρευόμαστε νομίζουμε και πάλι ότι μιλάμε και κάνουμε πράξεις» ρωτά ανοίγοντας ένα μεγάλο φιλοσοφικό κεφάλαιο που αν συνειδητοποιούσαμε τη σπουδαιότητά του θα έτριζαν τα θεμέλια της βεβαιότητάς μας περί του τι είναι αντικειμενικά πραγματικό και τι υποκειμενικά.
Οι 4 Αρχές της Φαντασίας
Λίγο πολύ όλοι οι φιλόσοφοι, οι μύστες και οι σοφοί έχουν επισημάνει ότι η ανθρωπότητα βρίσκεται σε κατάσταση ύπνου. Κάθε μέρα υπνωτίζουμε τον εαυτό μας υποσυνείδητα. Οι υπνωτιστικές υποβολές που του δίνουμε έχουν τη μορφή των πεποιθήσεων για τον εαυτό μας, τη ζωή μας, το μέλλον και τις σχέσεις μας. Οι προσδοκίες, οι έμμονες ιδέες, οι προκαταλήψεις συνθέτουν μαζί με τις πεποιθήσεις μας το υπνωτιστικό υπόβαθρο της ζωής μας. Η φαντασία μας είναι ο χτίστης της πραγματικότητάς μας γι αυτό και αν ζούμε ζωές μέτρια ικανοποιητικές είναι γιατί δεν χρησιμοποιούμε εποικοδομητικά τη φαντασία. Στο κάτω –κάτω εφόσον με τη βοήθειά της υπνωτίζουμε τον εαυτό μας, τουλάχιστον ας τη χρησιμοποιήσουμε για να δομήσουμε μια πραγματικότητα πιο ευχάριστη. Πρέπει να έχουμε ,όμως, 4 βασικές αρχές υπ’ όψιν μας:
1.Η φαντασία είναι πιο ισχυρή από τη θέληση των περισσότερων ανθρώπων
Σε κάθε αντιπαράθεση μεταξύ φαντασίας και θέλησης είναι η φαντασία που κερδίζει. Αν φανταστούμε κάτι ενώ βρισκόμαστε σε ύπνωση, ακόμα κι αν η λογική μας μάς λέει ότι δεν είναι αλήθεια, εμείς θα το βιώνουμε σαν αληθινό. Κατ’ αυτή την έννοια αν θέλουμε να πετύχουμε κάτι, καλύτερα να χρησιμοποιήσουμε τη φαντασία μας κι όχι την τρέχουσα λογική. Δείτε πώς λειτουργεί: αν για παράδειγμα κάνετε δίαιτα και σας προσφέρουν ένα λαχταριστό γλυκό για να αντισταθείτε θα πρέπει αμέσως να αρχίσετε να φαντάζεστε πόσο χαρούμενοι και ομορφότεροι θα είστε έχοντας ξεφορτωθεί τα περιττά κιλά. Αυτό είναι πολύ πιο δραστικό αντίδοτο από όσο σκέτη η δύναμη της θέλησης για αντίσταση στον πειρασμό. Αν, αντίθετα, αρχίσετε να φαντάζεστε πόσο νόστιμο είναι το γλυκό, πόσο απολαυστικά θα λιώνει στο στόμα σας και στη συνέχεια θελήσετε να επιστρατεύσετε τη δύναμη της θέλησής σας, το πιθανότερο είναι ότι θα ηττηθείτε.
2. Η φαντασία είναι πιο ισχυρή από τη λογική
Αυτή η αρχή είναι η αιτία που ένα σωρό κατά τα άλλα λογικοί άνθρωποι έχουν ακολουθήσει απατηλούς ηγέτες που ήξεραν πώς να τρέφουν τη φαντασία τους με ψεύτικες υποσχέσεις και κάλπικα σενάρια. Για τον ίδιο λόγο, επίσης, ερωτευόμαστε κάποιους που η λογική μας επιμένει ότι είναι απολύτως ακατάλληλοι αλλά εμείς είμαστε γοητευμένοι ζώντας μια ψευδαίσθηση.
3. Ο νους μπορεί να επεξεργαστεί μόνο μια ιδέα τη φορά.
Οι αντιφατικές ιδέες δεν μπορούν να γίνουν ταυτόχρονα αποδεκτές από το νου. Μπορούν να γίνουν διαδοχικά αποδεκτές όχι όμως την ίδια στιγμή. Πρόκειται για έναν από τους νόμους του Νεύτωνα, που έχει εφαρμογή και στην ψυχική σφαίρα, και που λέει πως δεν μπορούν δυο σώματα να καταλαμβάνουν τον ίδιο χώρο ταυτόχρονα. Συνεπώς αν τον χώρο του νου μας τον έχει καταλάβει η φαντασία και αυτή δεν λέει να εγκαταλείψει το θρόνο της, τότε οι όποιες αντίθετες προς αυτήν ιδέες δεν έχουν πιθανότητες να αποσπάσουν την τελική εύνοιά μας .
4. Οποιαδήποτε φανταστική κατάσταση βρίσκεται μέσα σε κάποια λογικά πλαίσια μπορεί να γίνει πραγματικότητα.
Αυτό θα συμβεί με μια προϋπόθεση: να παραμείνει ως εικόνα για καιρό και με ζωηρά χρώματα στο νου μας. Η υλοποίηση της φανταστικής εικόνας γίνεται επειδή ο υποσυνείδητος νους δεν μπορεί να διακρίνει τη διαφορά ανάμεσα σε κάτι που φανταζόμαστε με πολύ ζωντάνια και σε κάτι που όντως συμβαίνει. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του λεμονιού. Φανταστείτε ένα κίτρινο, ζουμερό λεμόνι. Φανταστείτε να το κόβετε και γύρω να απλώνεται η μυρωδιά του ενώ ταυτόχρονα στάζετε μερικές σταγόνες στη γλώσσα σας και νιώθετε την ξινή γεύση του να απλώνεται στο στόμα σας. Παρατηρήστε: αν όντως φανταστήκατε ζωηρά τις εικόνες, τότε αυτή τη στιγμή στο στόμα σας θα έχει μαζευτεί περισσότερο σάλιο από το κανονικό. Αν αυτό έχει συμβεί τότε έχετε ένα ζωντανό παράδειγμα για το πώς ο υποσυνείδητος νους σας ώθησε το σώμα σας να αντιδράσει σαν να είχε να κάνει με ένα αληθινό κι όχι φανταστικό λεμόνι. Όπως είναι προφανές, λοιπόν, σκηνοθετούμε την πραγματικότητά μας με τη βοήθεια της φαντασίας μας. Γι΄αυτό, τώρα που ξέρετε το μυστικό, σκεφτείτε πιο προσεκτικά: ποιες ιδέες αποφασίζετε να φιλοξενήσετε στο νου σας; Ποιο όνειρο θέλετε να βιώσετε ως πραγματικότητα; Αν είναι να κοιμόμαστε βυθισμένοι στον ιδεόκοσμό μας ο καθένας, τουλάχιστον ας το κάνουμε συνειδητά διαλέγοντας τα άριστα όνειρα. Αυτά που μπορούν να μας οδηγήσουν σε μια ομορφότερη πραγματικότητα. Αν δεν την ονειρευτούμε, πώς θα την υλοποιήσουμε άλλωστε;