Της Ιουλίας Πιτσούλη
Η χαρά του συνταξιδιώτη μου ήταν ασυγκράτητη όταν από το παράθυρο του αεροπλάνου ξεπρόβαλε η μεγαλειώδης οροσειρά των Ιμαλαίων τυλιγμένη στο εκτυφλωτικό λευκό του χιονιού. « Θυμάσαι, στη δεκαετία του 60,τις σοκολάτες που μέσα στη συσκευασία τους είχαν ζωγραφιές με τις εθνικές ενδυμασίες και τις σημαίες των χωρών του κόσμου; Ε λοιπόν εγώ είχα πάθει κόλλημα με το Νεπάλ. Και μόνο η λέξη Νεπάλ είχε κάτι που με μάγευε. Nα δες τα Ιμαλάια ,το ξέρεις ότι συνεχίζουν να υψώνονται; Από τις 10 ψηλότερες κορυφές της Γης οι 8 βρίσκονται εδώ με πρώτη και ψηλότερη το Έβερεστ.» Μιλούσε με την μύτη κολλημένη στο τζάμι καθώς πετούσαμε πάνω από τη μεγάλη Κοιλάδα του Κατμαντού. Κάποτε σε μια μακρινή ,αρχαία εποχή αυτή η κοιλάδα ήταν καλυμμένη από τα βαθυγάλανα νερά μιας λίμνης. Σύμφωνα με το μύθο στο κέντρο της λίμνης επέπλεε ένα λευκό άνθος λωτού από όπου ξεπηδούσε μια επιβλητική θεία φλόγα. Μια μέρα ο θεός Κρίσνα έριξε ένα αστροπελέκι κι έσκισε στα δυο το τείχος που συγκρατούσε τα νερά έτσι η λίμνη άδειασε και στη θέση της εμφανίστηκε η γόνιμη κοιλάδα που έγινε η «καρδιά» του Νεπάλ. Aυτήν πλησιάζαμε τώρα ολοταχώς.
Προσγειωνόμαστε και… «νάμαστε». Αυτή η λέξη ,που ηχεί σαν ελληνική , είναι ο χαιρετισμός και το καλωσόρισμα στην τοπική γλώσσα και οι ντόπιοι τη μοιράζουν γενναιόδωρα και πρόσχαρα σε κάθε ξένο. Το αεροδρόμιο του Κατμαντού ,αν και διεθνές ,είναι λιλιπούτειο. Η ξυλόγλυπτη επένδυση στους τοίχους και τη χαμηλοτάβανη οροφή το κάνει να μοιάζει περισσότερο με κομψή ρεσεψιόν ξενοδοχείου. Στον αέρα πλανιέται μια μυρωδιά από γιασεμί. Έξω ,όμως , μας περίμεναν τα σύννεφα καυσαερίων που αφήνουν πίσω τους τα « τουκ-τουκ», τα κιτρινόμαυρα, τρίκυκλα ταξί του Νεπάλ. Μιλιούνια από αυτά κυκλοφορούν στους δρόμους μεταφέροντας συχνά τέσσερις και πέντε επιβάτες που με ταχυδακτυλουργικό τρόπο τα καταφέρνουν να χωρέσουν. Τα τουκ-τουκ συναγωνίζονται και εκτοπίζουν σιγά σιγά τα παλαιότερα ταξί που δεν είναι παρά τα χαρακτηριστικά αμαξάκια –ποδήλατα . Στους δρόμους η κυκλοφορία είναι χαοτική. Κάρα ,ζώα ,ποδήλατα ,αυτοκίνητα ,πεζοί συμπορεύονται με αξιοθαύμαστη δεξιοτεχνία. Επιπλέον η χώρα έχει υιοθετήσει το αγγλικό σύστημα οδήγησης και τα αυτοκίνητα έχουν το τιμόνι δεξιά.
Ο Βούδας συναντά τον Σίβα
Ο επισκέπτης, λοιπόν, πρέπει να προσαρμοστεί σε εντελώς διαφορετικά δεδομένα ,αν θέλει να φτάσει σώος στο απέναντι πεζοδρόμιο. Έτσι κι αλλιώς, όποιος ταξιδεύει για πρώτη φορά στην περιοχή της Ασίας πρέπει να είναι προετοιμασμένος για ένα καταιγισμό πρωτόγνωρων εντυπώσεων. Πρόκειται για άλλη ήπειρο, άλλη γλώσσα και, κυρίως, άλλη θρησκεία. Το Νεπάλ, μάλιστα, που ως το 1950 ήταν απροσπέλαστο από τους ξένους έχει καταφέρει να διατηρήσει την ιδιαίτερη φυσιογνωμία του. Στριμωγμένο ανάμεσα στο βαρύ όγκο της Κίνας και της Ινδίας και μικρότερο από την Ελλάδα φιλοξενεί στο έδαφός του μια εντυπωσιακή αντίθεση : οι περιοχές του νότου είναι καλυμμένες από τροπικά δάση με τίγρεις, ελέφαντες και ρινόκερους ενώ στο βορρά , στην περιοχή των Ιμαλαίων ,επικρατούν αρκτικές συνθήκες . Η ίδια αρχή, της συνύπαρξης διαφορετικών στοιχείων, ισχύει επίσης στο φυλετικοθρησκευτικό επίπεδο. Συνυπάρχουν ειρηνικά η αρία με τη μογγολική φυλή , και ο βουδισμός με τον ινδουισμό. Tο Νεπάλ έχει δεχθεί την έντονη επίδραση του βουδισμού από το Θιβέτ με το οποίο συνορεύει. Στο σημείο συνάντησης των δυο αυτών κύριων θρησκειών συνέβη μια ενδιαφέρουσα αμοιβαία αφομοίωση των εσωτερικών πρακτικών τους που πήρε το όνομα «Μονοπάτι του Κεραυνού» και απέκτησε ένθερμους υποστηρικτές.
Τα καμπανάκια απ’ το Θιβέτ
Όταν η Κίνα προσάρτησε το Θιβέτ ένα μεγάλο κύμα Θιβετιανών προσφύγων κατέφυγε στο Νεπάλ. Έφεραν μαζί τους την τέχνη, τις συνήθειες και τις ιδιαίτερες θρησκευτικές πρακτικές τους που σήμερα, αρκετές δεκαετίες αργότερα ,αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα της καθημερινότητας σ’ αυτή τη χώρα. Στο παλαιό στρατόπεδο προσφύγων λειτουργεί σήμερα ένα είδος βιοτεχνίας όπου οι γυναίκες του Θιβέτ υφαίνουν σε χειροκίνητους αργαλειούς παχιά ολόμαλλα χαλιά με ζωηρά χρώματα και γεωμετρικά σχέδια. Δουλεύουν με σβέλτες και ακριβείς κινήσεις κάτω από το βλέμμα του Δαλάϊ Λάμα η φωτογραφία του οποίου είναι τοποθετημένη σ΄ένα είδος βάθρου και στολισμένη με λουλούδια. Το παράπονό τους είναι ότι δεν μπορούν να τον συναντήσουν. Αυτές είναι πολύ φτωχές για να ταξιδέψουν ως την Ινδία, όπου έχει εγκατασταθεί ,κι εκείνος δεν μπορεί να πάρει βίζα για να έρθει στο Νεπάλ. Η κυβέρνηση της χώρας αποφεύγει να «εκνευρίσει» την Κίνα που απλώνεται αχανής πάνω από τα βόρεια σύνορά της. Ωστόσο, οι ίδιοι οι Θιβετανοί απολαμβάνουν ένα καθεστώς ελευθερίας στο Νεπάλ. Χτίζουν το ένα μετά το άλλο τα μοναστήρια και τους ναούς τους και στα μαγαζιά τους πουλάνε αυτοκόλλητα και T shirts με τη φράση “Free Thibet”. Για τον επισκέπτη με ειδικά ενδιαφέροντα είναι πραγματικό κυνήγι θησαυρού το ψαχούλεμα στα μαγαζιά των Θιβετανών. Ανάμεσα σε κασέτες με ζωντανές ηχογραφήσεις προσευχών σε θιβετιανά μοναστήρια , βιντεοκασέτες με το Δαλάϊ Λάμα και ντοκυμαντέρ με τις νεκρικές συνήθειες και τη θιβετανική βίβλο των νεκρών , ανακαλύπτω ένα παμπάλαιο χειρόγραφο βιβλίο προσευχών γραμμένο στη θιβετανική πάνω σε μακρόστενες ,κιτρινισμένες λουρίδες παπύρου. Το εξώφυλλό του είναι ξύλινο. Ανακαλύπτω επίσης τo περίφημο healing incense ,που διαφέρει από όλα τα γνωστά αρωματικά στικ γιατί έχει ισχυρές θεραπευτικές επιδράσεις καθώς είναι φτιαγμένο από σπάνιες ποικιλίες βοτάνων που φύονται μόνο στην περιοχή του Θιβέτ. Το πιο εντυπωσιακό μου εύρημα, όμως ,είναι το καμπανάκι προσευχών. Μικρό και ταπεινό δεν έχει τίποτα το εντυπωσιακό για να σου τραβήξει το μάτι. Ο ήχος του όμως , είναι συναρπαστικός. Κρυστάλλινος και ασυνήθιστα παρατεταμένος. Το καμπανάκι αυτό έχει ένα πολύ ειδικό μυστικό :μπορεί να συντονίσει το νου του ακροατή σε μια διαφορετική κατάσταση συνείδησης. Αλλά για να συμβεί αυτό δεν πρέπει να το χτυπήσεις. Πρέπει να το κάνεις να ηχήσει περιστρέφοντας μια ξύλινη ράβδο γύρω από τα χείλη του. Στην αρχή και μέχρι να βρει κάποιος τον «παλμό» δεν ακούγεται τίποτα. Ύστερα αρχίζεις και νιώθεις τον ήχο να έρχεται από κάπου μακριά. Σταδιακά ο ήχος πλησιάζει και δυναμώνει όλο και περισσότερο μέχρι που στο τέλος γίνεται μια δυνατή παλλόμενη συχνότητα. Εάν καταφέρεις να κρατήσεις σταθερή αυτή τη συχνότητα ,ύστερα από λίγο νιώθεις μια βαθιά χαλάρωση και ένα ελαφρύ μούδιασμα στο μέτωπο. Πρέπει όμως να ξέρεις το μυστικό και να ζητήσεις μαζί με το καμπανάκι και την ξύλινη ράβδο γιατί παρόμοια καμπανάκια πουλιούνται παντού σ’ όλο το Νεπάλ και αγοράζονται από τους τουρίστες απλώς ως καμπανάκια κι όχι ως μέσα συντονισμού του νου όπως είναι και ο πραγματικός προορισμός τους.
Η Ζωντανή Θεά του Νεπάλ
«Μπάλσαμο ντε τίγκρε μαντάμ;». Ο πιτσιρικάς που με έχει «υιοθετήσει» με ακολουθεί κατά πόδας στην πλατεία Ντούρμπαρ του Κατμαντού. Εκτελεί χρέη αυτόκλητου ξεναγού αλλά και πωλητού. Το εμπόρευμά του είναι μικρά κουτάκια με «βάλσαμο του τίγρη»,μια πανίσχυρη αναλγητική αλοιφή φτιαγμένη από κάμφορα, μενθόλη και γαρυφαλλέλαιο Η φτώχεια έχει βγάλει τα παιδιά στους δρόμους διεκδικώντας μερικές ρουπίες . Υπάρχουν δυο πράγματα που μου έμειναν αλησμόνητα στο Νεπάλ .Το ένα είναι αυτή η πλατεία στο κέντρο της παλιάς πόλης του Κατμαντού. Είναι ένας χώρος θαυμάτων όπου η μία έκπληξη διαδέχεται την άλλη. Μικροί και μεγάλοι δαντελόσχημοι ναοί από ξύλο σκαλισμένο απ’ άκρη σ’ άκρη κι ανάμεσά τους το Κασταμαντάπ ,το ξυλόγλυπτο παλάτι που λέγεται πως είναι φτιαγμένο από τον κορμό ενός μόνο ιερού δέντρου και από το οποίο πήρε και το όνομά της ολόκληρη η περιοχή του Κατμαντού. – Το σκαλισμένο ξύλο άλλωστε , είναι το κύριο υλικό κατασκευής όλων των παλαιών πόλεων του Νεπάλ ,όπως το Πατάν και η Μπακταπούρ- Ασκητές αφιερωμένοι στο θεό Σίβα ή στο Βισνού με το μέτωπο ζωγραφισμένο μπαινοβγαίνουν στους ναούς μαζί με τους απλούς πιστούς που ξαπλώνουν μπρούμυτα προσκυνώντας τα ιερά αγάλματα. Υπάρχει όμως κι ένας ναός δίχως άγαλμα. Πρόκειται για το Κουμάρι Μπαχάλ όπου κατοικεί η Κουμάρι ,η Ζωντανή Θεά του Νεπάλ. Σύμφωνα με μια αρχαία θρησκευτική παράδοση η θεά Κουμάρι επανενσαρκώνεται κάθε 12 χρόνια και «φιλοξενείται» για μια δωδεκαετία στο σώμα ενός κοριτσιού που γεννιέται στην κάστα των χρυσοχόων. Για να εντοπίσουν οι ιερείς σε ποιο κοριτσάκι κατοικεί η θεά μελετούν προσεκτικά το ωροσκόπιό εκείνων που γεννήθηκαν τη «σωστή» χρονιά. Ανάμεσά τους διαλέγουν τις 4 επικρατέστερες και περιμένουν να φτάσουν στην ηλικία των 4 ετών για να κάνουν την τελική εκλογή. Τότε περνούν όλες τις υποψήφιες από μια σειρά δοκιμασιών που κορυφώνονται με τη θυσία δεκάδων ταύρων. Όποιο κοριτσάκι είναι το πιο θαρραλέο και δεν κλάψει έντρομο μπροστά στο αιματηρό θέαμα ,θεωρείται ότι είναι η Κουμάρι . Από εκείνη τη στιγμή εισέρχεται στο ναό όπου θα παραμείνει εσώκλειστο μέχρι τα 12 χρόνια του. Μόλις εμφανιστεί η πρώτη έμμηνος ρήση θεωρείται ότι η Κουμάρι εγκαταλείπει αυτό το σώμα και εισέρχεται στο σώμα ενός άλλου κοριτσιού που γεννιέται εκείνες τις μέρες. Έτσι η πρώην Κουμάρι αποδεσμεύεται από τα καθήκοντά της και με μια μεγαλόπρεπη τελετή ,στη διάρκεια της οποίας την προσκυνά μέχρι και ο βασιλιάς του Νεπάλ, επιστρέφει στη φυσιολογική ζωή ενός κοινού ανθρώπου. «Στην πραγματικότητα ,βέβαια , δεν είναι εύκολο να ζήσει μια κανονική ζωή γιατί είναι κατά κάποιον τρόπο ένα πρόσωπο ιερό και οι άντρες αποφεύγουν να την πλησιάσουν» μου εξηγεί ο Amrit Shakya ,συνάδελφος δημοσιογράφος από το Νεπάλ. Μια χαμηλή πόρτα που σε αναγκάζει να σκύψεις για να τη διαβείς ,οδηγεί σε μια μικρή εσωτερική αυλή γεμάτη γιασεμιά και τριγυρισμένη από ψηλά ξυλόγλυπτα μπαλκόνια στο Κουμάρι Μαχάλ. Στεκόμαστε και περιμένουμε κάτω από το κεντρικό μπαλκόνι. «Αν βγει η Κουμάρι, θυμήσου ότι απαγορεύεται αυστηρά να τη φωτογραφίσεις» με προειδοποιεί ο Άμριτ. Δυο λεπτά αργότερα η κουρτίνα που σκεπάζει το μπαλκόνι σηκώθηκε για μερικά δευτερόλεπτα και ίσα που πρόλαβα να ρίξω μια φευγαλέα ματιά στη Ζωντανή Θεά. Αυτό που αντίκρισα ήταν ένα σοβαρό 8χρονο κοριτσάκι με έντονο μακιγιάζ και δυο κατάμαυρα ,πελώρια μάτια.
Κάτω από το βλέμμα του Βούδα
Η πλατεία Ντούρμπαρ έκρυβε όμως κι άλλες εκπλήξεις όπως η πανύψηλη παγόδα που στεγάζει τον βασιλικό ινδουιστικό ναό με την πελώρια κατακκόκινη πύλη .Τέρψη οφθαλμών, όπως κι ο ναός του Σίβα που είναι απ’ άκρη σ’ άκρη καλυμμένος από περιστέρια που πάνε κι έρχονται κατά σμήνη . Ωστόσο οι πιο εσωτερικές εμπειρίες με περίμεναν στο Μπόντνατ ,το δεύτερο αλησμόνητο χώρο θαυμάτων του Νεπάλ. Πρόκειται για μια περιοχή που αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα βουδιστικά κέντρα στον κόσμο ,φυσικό σκηνικό της ταινίας « Ο Μικρός Βούδας». Περνώ κάτω από την αψιδωτή πύλη του Μπόντνατ και το στενό πλακόστρωτο δρομάκι με οδηγεί κατευθείαν σε μια μεγάλη πλατεία. Στο κέντρο της υψώνεται επιβλητικά η μεγάλη στούπα (βουδιστικό ιερό ). Τέσσερις κυβικές βάσεις, που αντιπροσωπεύουν τον επίγειο κόσμο ,στηρίζουν πάνω τους τον πελώριο θόλο του σύμπαντος. Από πάνω του αγναντεύουν γαλήνια δυο ζωγραφιστοί πανεπόπτες οφθαλμοί κι ακόμα πιο πάνω ξεκινά μια σκάλα με 13 σκαλοπάτια ,που αντιπροσωπεύουν τα 13 επίπεδα ανόδου προς τη φώτιση που συμβολίζεται από την πυραμιδωτή κορυφή του οικοδομήματος. Από αυτή την κορυφή ξεκινούν μακριά σχοινιά που φτάνουν ως τη βάση. Οι πολύχρωμες σημαίες προσευχών που είναι στερεωμένες πάνω τους τα κάνουν να μοιάζουν σαν ξάρτια πλοίου. Οι πιστοί συνηθίζουν να γράφουν τις προσευχές τους σε σημαίες που τις κρεμούν σε ψηλά σημεία πιστεύοντας ότι με τη βοήθεια του ανέμου είναι ευκολότερο να φτάσουν οι παρακλήσεις τους στα ουράνια. Ολόκληρη η στούπα είναι στηριγμένη σ’ ένα ψηλό βάθρο γύρω από το οποίο υπάρχουν μεγάλοι τροχοί προσευχών. Μέσα τους περιέχονται προσευχές γραμμένες 100 ή και 1000 φορές κι έτσι η περιστροφή κάθε τροχού αντιστοιχεί συμβολικά στην 100πλάσια ή 1000πλάσια ενίσχυση της προσευχής. Παντού πλανιέται το άρωμα από τα αρωματικά στικ και τα θυμιάματα. Πάνω σε υπαίθριους πάγκους είναι αραδιασμένες οι λάμπες λίπους και οι φλογίτσες τους τρεμοπαίζουν παιχνιδιάρικα στο πρωινό αεράκι. Ασθενείς ,ανάπηροι και επαίτες τριγυρίζουν αναζητώντας θεραπεία από το θεό και βοήθεια από τους ανθρώπους. Ανηφορίζω λίγο παραπάνω φτάνοντας στην είσοδο ενός βουδιστικού ναού. Από μέσα ακούγονται σιγανές ψαλμωδίες. Μπαίνω ξυπόλητη αφού κι εδώ όπως και σε όλους τους βουδιστικούς και ινδουιστικούς ναούς δεν επιτρέπεται η είσοδος με παπούτσια ή με οποιοδήποτε δερμάτινο ρούχο ή αξεσουάρ. Η θυσία των ζώων με σκοπό να γίνουν τροφή ή ρούχα για τον άνθρωπο βρίσκεται σε αντίθεση με τις θρησκευτικές αντιλήψεις των ντόπιων. Το πρώτο πράγμα που αντικρίζω μπαίνοντας είναι δυο πελώρια τύμπανα που έχουν ζωγραφισμένη στο κέντρο τους μια μαντάλα (ιερό γεωμετρικό σύμβολο). Κατά μήκος του μακρόστενου ναού είναι τοποθετημένα δυο μακριά ,χαμηλά τραπέζια και πίσω τους, καθισμένοι καταγής ,είναι οι μοναχοί που ψέλνουν χαμηλόφωνα ενώ κάποιος στο βάθος χτυπά ρυθμικά με το ένα χέρι ένα κύμβαλο και με το άλλο ένα τύμπανο. Στο ιερό του ναού υψώνεται ένα γιγάντιο λευκό άγαλμα του Βούδα. Το φως που μπαίνει από ένα ψηλό πλαϊνό παράθυρο του δίνει μια υποβλητική φωτεινότητα. «Αυτός ο ναός είναι αφιερωμένος στον μελλοντικό Βούδα ,στον αναμενόμενο σωτήρα γι αυτό και οι προσευχές εδώ δεν σταματούν ποτέ. Οι μοναχοί προσεύχονται με βάρδιες όλο το 24ωρο για τον ερχομό του» μου εξηγεί ο Άμιρ. Με τη δική του μεσολάβηση και του Sarbottam Shrestha είχα εξασφαλίσει μια ιδιαίτερη συνάντηση με τον υψηλόβαθμο Λάμα Chökyi Nyima Rinpoche που πριν από 25 χρόνια ήρθε από το Θιβέτ στο Νεπάλ ιδρύοντας το Ka-Nying Shedrup Ling ,ένα από τα μεγαλύτερα μοναστήρια της χώρας.
Κουβεντιάζοντας με το Λάμα
Μετά την οχλαγωγία και τη σκόνη του δρόμου η γαλήνη και οι πεντακάθαροι πράσινοι κήποι του μοναστηριού είναι ένα καλόδεχτο ξάφνιασμα. Στο βάθος υψώνεται ο λευκός ναός με τη βαθμιδωτή στέγη. Περνώντας από μπροστά του καθηλώνομαι από τους ήχους που ξεχύνονται από τις ορθάνοιχτες πύλες του. Αναγνωρίζω τον κρυστάλλινο ήχο από τα θιβετιανά καμπανάκια ,που συνοδεύουν τα υποβλητικά πελώρια τύμπανα και τις ψαλμωδίες των μοναχών. Ολόκληρος ο ναός πάλλεται και μαζί του το κτίριο του μοναστηριού. Καθώς ανεβαίνω τα σκαλοπάτια για τον τρίτο όροφο όπου βρίσκεται η αίθουσα υποδοχής ,τα νιώθω να δονούνται κάτω από τα πόδια μου στο ρυθμό των τυμπάνων. Ένας νεαρός μοναχός με οδηγεί σε σε μια αίθουσα αναμονής και αποσύρεται διακριτικά. Πέντε λεπτά αργότερα εμφανίζεται ένας πιο ηλικιωμένος που έμεινε σιωπηλός για λίγο μαζί μου και κατόπιν έφυγε αθόρυβα. Ύστερα εμφανίστηκε μια κοπέλα .Μου έριξε μια ερευνητική ματιά και εξαφανίστηκε πίσω από μια πόρτα. Αντιλήφθηκα ότι με αξιολογούσαν με κάποιον τρόπο. Η κοπέλα εμφανίστηκε ξανά . Δεν ήταν ντόπια. Η όψη και τα αμερικάνικα αγγλικά της πρόδιδαν τη δυτική προέλευσή της. Με ρώτησε για τη δική μου. “Greek?” είπε τραβώντας τη φωνή της. Ήταν προφανές ότι δεν της πολυάρεσε. Ειδικά σήμερα που ο Λάμα είχε παρουσιάσει συμπτώματα σοβαρής πνευμονίας, φαινόταν να μην εγκρίνει τον κόπο στον οποίο θα τον υπέβαλε η συνάντησή του με μια «άσχετη» ,μια Ελληνίδα. « Θα σας δεχθεί για λίγο και θα απαντήσει σε τρεις ερωτήσεις που ενδεχομένως θα θέλατε να του υποβάλετε» είπε οδηγώντας με σε μια δίφυλλη πόρτα. Το δωμάτιο όπου μπήκα είχε ένα χρυσοκίτρινο φως που αναδυόταν από τα αντικείμενα ,τα ρούχα των μοναχών που βρίσκονταν εκεί και τη λιακάδα που έμπαινε από το παράθυρο. O Chökyi Nyima Rinpoche ήταν καθισμένος οκλαδόν πίσω από ένα χαμηλό τραπεζάκι. Ήταν πολύ νεώτερος απ’ όσο τον περίμενα κι είχε ένα στρογγυλό χαρούμενο πρόσωπο κι ένα βλέμμα έξυπνο, καθαρό και διεισδυτικό. Έπεσε σιωπή για λίγο. «Τι θέλετε;» ρώτησε. «Οτιδήποτε εσείς θα θέλατε να πείτε από το σύνολο της βουδιστικής σοφίας» απάντησα. Επέλεξε να μιλήσει για μια από τις 4 Ευγενείς Αλήθειες, τη συμπόνια. Μιλούσε ήσυχα δίχως στόμφο και περισπούδαστο ύφος. Κάθε τόσο έκανε σύντομες παύσεις χαμογελώντας και κοιτώντας με στα μάτια . Όταν ολοκλήρωσε τη μικρή εισήγησή του ζήτησε να ακούσει τα ερωτήματα που είχα να του υποβάλω. «Πώς μπορούμε να έχουμε εσωτερική ειρήνη στην καθημερινότητα;» τον ρώτησα. «Υπάρχουν δυο τρόποι ο συνεχής αυτοέλεγχος για αναστολή των αρνητικών σκέψεων. Ο διαλογισμός είναι ένας δρόμος. Όποιος καταφέρνει να απαλλαγεί από τον αρνητισμό κατακτά την εσωτερική ειρήνη δίχως την οποία δεν απολαμβάνουμε ό,τι έχουμε».
Το δεύτερο ερώτημα
«Το δεύτερο ερώτημα είναι :πώς μπορούμε να εντοπίσουμε το σκοπό της ζωής μας και να τον υπηρετήσουμε καλύτερα;» « Κατ’ αρχήν πρέπει να αποδεχθούμε ότι τίποτα απ’ όσα απαρτίζουν τη ζωή μας δεν διαρκεί. Τα πάντα είναι προσωρινά. Ακόμα και το σώμα μας, που είναι ο οίκος του νου. Το νοικιάζουμε για λίγο και μετά το εγκαταλείπουμε. Πρέπει ,λοιπόν, πρώτον να αποδεχθούμε την προσωρινότητα αυτού του κόσμου , δεύτερον να εγκαταλείψουμε τις προσκολλήσεις μας και τρίτον να ασκηθούμε στην κατάσταση της εσωτερικής ειρήνης. Αυτά είναι τα θεμέλια πάνω στα οποία χτίζεται η πραγματική κατανόηση και τότε έρχεται η στιγμή να χτυπήσουμε την πόρτα της σοφίας που βρίσκεται πέρα από τον δυιστικό νου». Στο τρίτο ερώτημα ο Λάμα χαμογέλασε κουνώντας το κεφάλι του. «Ποια ήταν η πρώτη αιτία για την εμφάνιση του δυιστικού κόσμου;» τον ρώτησα. «Ο δυισμός υπήρχε ανέκαθεν, απάντησε. Ο κόσμος είναι δημιούργημα του νου . Ο νους μπαίνει στην κατάσταση του δυισμού εξ αιτίας της αγκίστρωσής του σε διάφορα πράγματα και επειδή αγνοούμε την πραγματική μας φύση. Αλλά να θυμάστε αυτό: στην πραγματικότητα υπάρχει μόνο το καλό και η αντίληψη του κακού». Όταν η κοπέλα που με είχε οδηγήσει στην αίθουσα μπήκε ξανά μέσα ,το ύφος της ήταν πλέον διαφορετικό καθώς η συνομιλία με το Λάμα αντί για δέκα λεπτά είχε διαρκέσει σχεδόν μία ώρα. Κι εκείνος ,όσο ήσυχα μιλούσε τόσο ήσυχα με αποχαιρέτησε με μια τετραπλή ευχή: «να είσαι υγιής, να έχεις μακροζωία, να έχει η καρδιά σου καλοσύνη και να προσεγγίσει ο νους σου την ανώτερη σοφία».
Η πυραμίδα των κρυστάλλων
Βγαίνοντας ξανά στα χωμάτινα δρομάκια της Μπόντνατ σκέφτομαι πως μερικές αλήθειες είναι τελικά υπερθρησκευτικές. Ακολουθώ στην τύχη ένα από τα στενά σε μια στροφή του οποίου ξεπρόβαλε μια νέα έκπληξη: ένα ασυνήθιστο θεραπευτικό κέντρο προσαρμοσμένο απολύτως στη new age αντίληψη .Όπως με πληροφορούν ,οι θεραπείες που γίνονται εδώ είναι καθαρά ενεργειακές και εξαιρετικά δημοφιλείς στους Ευρωπαίους και τους Αμερικανούς που πρέπει να κλείσουν θέση μήνες πριν. Μου επιτρέπουν να ρίξω μια ματιά στην αίθουσα θεραπείας. Στο κέντρο της βρίσκεται μια πυραμίδα. Σε κάθε πλευρά της είναι στερεωμένοι κρύσταλλοι χαλαζία περιτυλιγμένοι με χαλκό. Αν λάβει κανείς υπ’ όψιν τις ιδιαίτερες ιδιότητες του χαλαζία και του χαλκού αντιλαμβάνεται πως πρόκειται για ένα είδος πηνίων. Μέσα στην πυραμίδα έιναι τοποθετημένο ένα είδος υπνόσακου από πορτοκαλί μεταξωτό ύφασμα παραγεμισμένο με άλατα , χαλκό και χαλαζία. Ο θεραπευόμενος ξαπλώνει κρατώντας στα χέρια του δυο ράβδους από κρυστάλλους κουάρτζ . Είναι κι αυτοί περιτυλιγμένοι με σύρμα από χαλκό η άκρη του οποίου χώνεται μέσα στον υπνόσακο δημιουργώντας ένα είδος κλειστού ενεργειακού κυκλώματος. Ακούγοντας μια υποβλητική ,χαλαρωτική μουσική και ακολουθώντας τις οδηγίες του θεραπευτού κάνει μια σειρά από νοητικές ασκήσεις που αφυπνίζουν την αυτοθεραπευτική δύναμη μέσα του και εναρομονίζουν τα ενεργειακά του κέντρα, όπως μου εξηγούν επιβεβαιώνοντας πως οι εκπλήξεις είναι, τελικά ανεξάντλητες σ’ αυτή τη χώρα όπου επιβιώνει μέχρι σήμερα ο αρχαίος σαμανισμός. Εκεί που συναντιέται με τα διάφορα θρησκευτικά ρεύματα σχηματίζεται το Μονοπάτι του Κεραυνού. Η εποχή της επέλασης των χίππυς στο Νεπάλ έχει περάσει προ πολλού . Οι σημερινοί του επισκέπτες φαίνεται πως αναζητούν κάτι άλλο ,πιο εσωτερικό. Αν δεν είναι επίδοξοι ορειβάτες των Ιμαλαίων ή εκ πεποιθήσεως τουρίστες ,δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αυτό που ψάχνουν θα το βρουν.